Jak realizowana jest zasada jawności postępowania przy istniejących ograniczeniach w dostępie do protokołu?

Zgodnie z art. 71 ustawy z dnia 19 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych zamawiający dokumentuje przebieg postępowania o udzielenie zamówienia, sporządzając w jego toku protokół postępowania. Protokół ten – w myśl art. 64 ust. 1 nowego pzp – jest jawny i udostępnia się go na wniosek. Jak natomiast wskazano w § 5 ust. 4 rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 18 grudnia 2020 r. w sprawie protokołów postępowania oraz dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, zamawiający udostępnia wnioskodawcy protokół postępowania niezwłocznie.

Niestety, ani w ustawie, ani w aktach wykonawczych nie zdefiniowano pojęcia „niezwłocznie”. Brak tej definicji bywa natomiast w praktyce polem do nadużyć zamawiających. Zdarza się, że przez zbyt późne udostępnienie załączników do protokołu – np. dokumentów złożonych przez wykonawcę, którego oferta została uznana za najkorzystniejszą – zamawiający utrudniają wykonawcom możliwość skorzystania ze środków ochrony prawnej. Utrudnienia tego typu uderzają zwłaszcza w małych i średnich przedsiębiorców, którzy nie mają natychmiastowego dostępu do wyspecjalizowanej pomocy prawnej. W praktyce często bywa tak, że zamawiający udostępnia załączniki w piątek po południu, np. po godzinie 16.00, wiedząc, że termin odwołania upływa w poniedziałek. Co prawda brak udostępnienia załączników do protokołu postępowania przed upływem terminu na składanie środków ochrony prawnej należy do rzadkości, ale już uporczywe odsuwanie w czasie tego udostępnienia w taki sposób, aby maksymalnie skrócić wykonawcy termin na sporządzenie odwołania – występuje częściej. W związku z powyższym należy zauważyć, że bez jednoznacznej regulacji odnośnie do terminu udostępnienia załączników do protokołu zasada jawności może być realizowana niewłaściwie, zwłaszcza przez zamawiających próbujących utrudnić wykonawcom składanie odwołań.