W wyniku nowelizacji przepisy o podwykonawstwie przeszły dużą metamorfozę. Celem artykułu jest przybliżenie najważniejszych obecnie obowiązujących w tym zakresie regulacji.

Udział podwykonawców w realizacji zamówień publicznych jest możliwy od wielu lat i jest to bardzo powszechne rozwiązanie, stosowane szczególnie przez duże podmioty działające na rynku zamówień robót budowlanych i usług. Nie jest to jednak ulubiona instytucja zamawiających. Przeciwko temu rozwiązaniu można usłyszeć zarzuty związane z brakiem kontroli nad tym, kto realizuje zamówienie (zdarza się bowiem, że kto inny wygrywa przetarg, a kto inny faktycznie go realizuje). Pewną kontrolę nad udziałem podwykonawców zamawiający mieli jedynie w przypadku umów o roboty budowlane, ponieważ umowy te były regulowane przepisami kodeksu cywilnego, które znajdowały zastosowanie na podstawie art. 14 pzp. W wyniku kilku nagłośnionych sytuacji, gdy podwykonawcy dużych zamówień nie otrzymali należnego im wynagrodzenia, ustawodawca w nowelizacji z 2013 r.1 wprowadził zmiany w przepisach dotyczących udziału podwykonawców, m.in. nakładając na zamawiającego szereg związanych z tym obowiązków.
Do 27 lipca 2016 r. kwestie podwykonawstwa były uregulowane w art. 36a i 36b pzp oraz w przepisach dotyczących umów w sprawie zamówienia publicznego. Na podstawie powyższych przepisów wprowadzono przede wszystkim możliwość zastrzeżenia przez zamawiającego konieczności wykonania przez wykonawcę kluczowych części zamówienia na roboty budowlane lub usługi albo prac związanych z rozmieszczeniem i instalacją, w ramach zamówienia na dostawy, chyba że podwykonawca był jednocześnie podmiotem trzecim w rozumieniu art. 26 ust. 2b pzp. Przepisy okazały się jednak niewystarczające.

Artykuł 36a pzp

1. Wykonawca może powierzyć wykonanie części zamówienia podwykonawcy.
2. Zamawiający może zastrzec obowiązek osobistego wykonania przez wykonawcę:

1) kluczowych części zamówienia na roboty budowlane lub usługi;
2) prac związanych z rozmieszczeniem i instalacją, w ramach zamówienia na dostawy.

3. (uchylony).

Najistotniejsze modyfikacje

Od 28 lipca 2016 r. obowiązuje zmienione brzmienie przepisów dotychczas obowiązujących, a ponadto ustawodawca wprowadził nowe rozwiązania. Zachowano przy tym art. 2 pkt 9b pzp2, który definiuje umowę o podwykonawstwo jako umowę w formie pisemnej o charakterze odpłatnym, której przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane stanowiące część zamówienia publicznego, zawartą między wybranym przez zamawiającego wykonawcą a innym podmiotem (podwykonawcą), a w przypadku zamówień publicznych na roboty budowlane – także między podwykonawcą a dalszym podwykonawcą lub między dalszymi podwykonawcami.

[...]

Eliza Grabowska-Szweicer
radca prawny, specjalizuje się w prawie zamówień publicznych, prowadzi indywidualną praktykę w Kancelarii Radcy Prawnego