Kontrole przeprowadzone przez Najwyższą Izbę Kontroli wykazują, że zamawianie usług prawniczych nie zawsze odbywa się zgodnie z prawem.

Przedmiotem niniejszego opracowania są wyniki kontroli przeprowadzonych przez Najwyższą Izbę Kontroli Delegaturę we Wrocławiu (dalej: NIK)¹, których celem była ocena działań jednostek sektora finansów publicznych (dalej: jsfp) w województwie dolnośląskim w zakresie wydatkowania środków publicznych na usługi prawnicze. Weryfikacji podlegały:

• przyjęte rozwiązania organizacyjne w zakresie obsługi prawnej, w tym zlecanie świadczenia tych usług podmiotom zewnętrznym,
• legalność zlecania usług prawniczych podmiotom zewnętrznym,
• celowość, rzetelność i uzasadnienie ekonomiczne w odniesieniu do rzeczywistych potrzeb jednostki zamawiającej usługę prawniczą u podmiotu zewnętrznego,
• prawidłowość realizacji umów o usługi prawne.

Badaniami kontrolnymi objęto okres od 1 stycznia 2013 r. do 30 czerwca 2015 r. Kontroli podlegało łącznie 12 jsfp, w tym Dolnośląski Urząd Wojewódzki we Wrocławiu oraz Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego i 10 urzędów miast i gmin.

Outsourcing

Tylko w jednym przypadku (Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu) obsługa prawna realizowana była wyłącznie przez pracowników urzędu (nie wystąpiły sytuacje zlecania tych usług podmiotom zewnętrznym). Pozostałe 11 podmiotów powierzało realizację obsługi prawnej w całości lub w części podmiotom zewnętrznym. NIK nie zakwestionowała przyjętych rozwiązań. Wykonywanie przez pracownika w ramach zawartej umowy o pracę czynności polegających na doradztwie prawnym oraz usługi prawne wykonywane przez wyspecjalizowany podmiot zewnętrzny w ramach zawartej z zamawiającym umowy cywilnoprawnej to usługi starannego działania, a nie umowy rezultatu, w związku z tym Najwyższa Izba Kontroli nie wskazała na jeden uniwersalny model rozwiązań organizacyjnych w zakresie zlecania usług prawniczych, który byłby właściwy dla każdej jsfp. Podkreśla się jednak, że zlecając zadania podmiotom zewnętrznym (nawet wówczas, gdy pzp nie ma zastosowania), każda jsfp musi mieć na uwadze efektywność gospodarowania środkami publicznymi wynikającą z art. 44 ustawy o finansach publicznych.

Zlecając usługi prawnicze podmiotom zewnętrznym, zamawiający niejednokrotnie oczekują, że taki podmiot, wyspecjalizowany w świadczeniu usług określonego rodzaju, zapewni ich najwyższą jakość. Ta sama jakość może być jednak zapewniona przez osobę z odpowiednim wykształceniem i kwalifikacjami zawodowymi, która doradza zamawiającemu w kwestiach związanych z prawidłowością stosowania przepisów prawa na podstawie umowy o pracę.