W treści nowych dyrektyw zawarto przesłanki zmiany umowy o zamówienie publiczne. Implementacja tych regulacji do prawa krajowego złagodziłaby restrykcyjność zapisów pzp.

Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie zasad wprowadzania zmian do umów o zamówienie publiczne. W jego treści uwzględniono stan obowiązujący, tj. wynikający z ustawy Prawo zamówień publicznych, a następnie wskazano, w jaki sposób problematyka ta została ukształtowana przez dyrektywy unijne:

1) dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylającą dyrektywę 2004/17/WE (dalej: dyrektywa sektorowa);
2) dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylającą dyrektywę 2004/18/WE (dalej: dyrektywa klasyczna).

Zmiana umowy – uwagi ogólne

Zgodnie z pzp, co do zasady, umowa o zamówienie publiczne jest w swoim istotnym zakresie niezmienna. Z art. 144 ust. 1 pzp wynika zakaz istotnego zmieniania postanowień zawartej umowy o zamówienie publiczne w stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru wykonawcy. Z kolei treść oferty wykonawcy musi być zgodna z treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia, a więc także z istotnymi warunkami umowy określonymi przez zamawiającego.

Zakaz istotnych zmian umowy jest głęboko osadzony w systemie prawa zamówień publicznych. Aktualne przepisy dotyczące udzielania zamówień są bardzo restrykcyjne, a ich wykładnia bardzo formalistyczna. Dopuszczenie zbyt szerokich uprawnień co do zmiany umowy zniweczyłoby założenia procedur udzielania zamówień publicznych. W takim stanie prawnym liberalna interpretacja przepisów dotyczących zmiany umowy jest niedopuszczalna.

Niemniej jednak zakaz wprowadzania zmian do umowy nie ma charakteru absolutnego. Z samego brzmienia art. 144 ust. 1 pzp wynika, że dotyczy on wyłącznie dokonywania istotnych zmian zawartej umowy. Wskazano też jeden wyjątek, w którym dopuszczalne jest wprowadzenie nawet zmian istotnych – jest nim sytuacja, w której zamawiający przewidział możliwość dokonania takiej zmiany w ogłoszeniu o zamówieniu lub w specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz określił warunki takiej zmiany.

Z wykładni art. 144 pzp wynika obowiązek dwuetapowej weryfikacji możliwości wprowadzenia konkretnej zmiany do umowy.