Udział małych i średnich przedsiębiorstw w zamówieniach publicznych jest dużo mniejszy niż ich udział w gospodarce. Przedsiębiorstwa te realizują niewiele zamówień publicznych o dużej wartości.

W lutym 2014 r. ukazało się studium „Dostęp małych i średnich przedsiębiorstw do zamówień publicznych oraz agregacja zamówień publicznych w UE”¹, które zostało sporządzone na zlecenie Komisji Europejskiej przez grupę trzech prywatnych podmiotów – PwC, London Economics oraz Ecorys. Dotyczy ono dwóch aspektów zamówień publicznych:

• dostępu małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) do zamówień publicznych;
• agregacji zamówień publicznych, czyli ich koncentracji po stronie zamawiających (za pośrednictwem umów ramowych bądź też na skutek działalności centralnych instytucji zamawiających).

W niniejszym artykule przedstawione zostaną najważniejsze rezultaty studium dotyczące pierwszego ze wskazanych aspektów, czyli dostępu MŚP do zamówień publicznych. Wszystkie dane statystyczne (wyrażone w euro) zaczerpnięto z treści studium, którego pełny tekst – w angielskiej wersji językowej – dostępny jest na stronie internetowej Komisji Europejskiej².

Studium obejmuje okres 2009–2011 i bazuje na:

• analizie treści ogłoszeń opublikowanych w Suplemencie do Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej, a dostępnych w bazie danych TED³;
• rezultatach dwóch kwestionariuszy online, wypełnionych przez 1198 instytucji zamawiających oraz 1375 przedsiębiorstw;
• rezultatach 215 wywiadów przeprowadzonych z przedstawicielami zarówno instytucji zamawiających, jak i oferentów.

Warto na początku wyjaśnić, że użyte w tekście studium pojęcie „ujęcie ilościowe” odnosi się do udziału procentowego w ogóle wszystkich udzielonych zamówień (opublikowanych ogłoszeń o udzieleniu zamówienia), natomiast pojęcie „ujęcie wartościowe” odnosi się do udziału procentowego w zagregowanej wartości udzielonych zamówień (opublikowanych ogłoszeń o udzieleniu zamówienia). Rozróżnienie na przedsiębiorstwa mikro, małe i średnie zostało przedstawione w tabeli: „Definicja…”.

Ogólny udział MŚP w realizacji zamówień publicznych na terenie UE

Większość zamówień publicznych – 66% (w ujęciu ilościowym) – realizowana była przez MŚP. Przedsiębiorstwa mikro realizowały 18%, małe przedsiębiorstwa – 21%, a średnie – 17% zamówień publicznych.

W ujęciu wartościowym MŚP realizowały zamówienia stanowiące 28% ich globalnej wartości. Na przedsiębiorstwa mikro przypadło 4%, na małe – 9%, podczas gdy na średnie przypadło 15% wartości wszystkich zamówień.

Wartości te nie odzwierciedlają udziału MŚP w gospodarce, którego wskaźniki są następujące:

• 21% w wypadku przedsiębiorstw mikro,
• 18% w wypadku przedsiębiorstw małych lub średnich.