Jeżeli w danym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego termin związania ofertą wykonawcy upłynął, to nie ma on możliwości skorzystania ze środków ochrony prawnej.

Upływ terminu związania ofertą ma kluczowe znaczenie przy ocenie, czy odwołujący legitymuje się prawem do wniesienia środka ochrony prawnej zgodnie z art. 179 ustawy – Prawo zamówień publicznych (dalej: pzp), a więc czy w konkretnym postępowaniu ma lub miał interes w uzyskaniu danego zamówienia oraz poniósł albo może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy.

Dla omówienia skutków upływu terminu związania ofertą w odniesieniu do środków ochrony prawnej przysługujących stronie należy podkreślić, że pzp powinno być traktowane jako lex specialis w stosunku do regulacji wynikających z ustawy – Kodeks cywilny (dalej: kc), będącej aktem prawnym generalnie regulującym problematykę stosunków cywilnoprawnych. Znajduje to potwierdzenie w zawartych w pzp generalnych odesłaniach do kc (art. 14 oraz art. 139 ust. 1 pzp).

Termin związania ofertą

Jednym z elementów specyfikacji istotnych warunków zamówienia, mających istotne znaczenie w kontekście praw i obowiązków wykonawcy i zamawiającego, jest termin związania ofertą. To cywilistyczne pojęcie zostało uregulowane w art. 66 kc¹. W pzp zmodyfikowano je w ten sposób, że to nie oferent (wykonawca) wskazuje w składanej ofercie termin, w którym oczekuje odpowiedzi, ale zamawiający określa, jak długo będzie trwał okres związania ofertami wykonawców, którzy w danym postępowaniu je złożą.

Artykuł 179 pzp ust. 1

Środki ochrony prawnej określone w niniejszym dziale przysługują wykonawcy, uczestnikowi konkursu, a także innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu danego zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów niniejszej ustawy.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 pkt 9 pzp zamawiający jest zobowiązany podać termin, w którym wykonawca związany jest treścią złożonej przez siebie oferty, zgodnie z terminami maksymalnymi wynikającymi z art. 85 ust. 1 pzp. Związanie ofertą polega na tym, że wykonawca nie może zmienić jej treści w określonym terminie (przedziale czasu), którego bieg rozpoczyna się wraz z upływem terminu składania ofert.

Termin związania ofertą jest istotny dla obu stron postępowania: chroni wykonawcę przed możliwością ustalania przez zamawiającego nieograniczonego czasu związania ofertą, a także zabezpiecza zamawiającego, który – w razie gdyby wykonawca odmawiał podpisania umowy – ma możliwość zatrzymania wadium wraz z odsetkami oraz wniesienia ewentualnych roszczeń odszkodowawczych na podstawie prawa cywilnego. W kwestii tej niejednokrotnie wypowiadała się Krajowa Izba Odwoławcza (dalej: KIO).