Wobec postępującej marginalizacji znaczenia warunków podmiotowych wykonawcy kryteria oceny ofert pozostają jedynym sposobem na to, aby wybór najkorzystniejszej oferty nie okazał się wyborem nietrafionym.

Pojęcie najkorzystniejszej oferty zdefiniowane zostało w art. 2 pkt 5 ustawy Prawo zamówień publicznych (dalej: pzp). Według tego zapisu za ofertę najkorzystniejszą należy uznać ofertę z najniższą ceną lub ofertę przedstawiającą najkorzystniejszy bilans ceny i innych kryteriów. Ustawodawca w ustawie przytacza przykładowy (otwarty!) katalog kryteriów oceny ofert, które zamawiający może wykorzystać w konkretnym, prowadzonym przez siebie postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.

Kryterium obligatoryjne

Ustawodawca stworzył więc dwa sposoby weryfikacji oferty pod kątem jakości merytorycznej: na podstawie ceny oraz na podstawie ceny i innych kryteriów. Należy przy tym pamiętać, iż cena obligatoryjna oznaczać będzie najniższą cenę brutto. Nie jest możliwe, by zamawiający w ogłoszonym przez siebie postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego zastosował jako kryterium wyboru najkorzystniejszej ekonomicznie oferty, ofertę z ceną najbardziej zbliżoną do średniej ceny wszystkich ofert złożonych w postępowaniu (orzeczenie ETS z dnia 28 marca 1985 r., C-247/83 oraz wyrok zespołu arbitrów z dnia 
1 sierpnia 2006 r. – UZP/ZO/0-2186/06).

Nie jest też możliwe, aby zamawiający w ogóle nie zamieścił w swoim postępowaniu kryterium cenowego jako jednego z kryteriów oceny ofert, gdyż jest ono obligatoryjne i musi być zastosowane w każdym postępowaniu bez względu na jego wartość lub przedmiot.

Kryterium cenowe stosowane łącznie z innymi kryteriami winno być stosowane właściwie obowiązkowo w przypadku zamówień publicznych w zakresie działalności twórczej lub naukowej, których nie można opisać w sposób jednoznaczny i wyczerpujący.

Każde z kryteriów musi być dokładnie przez niego opisane co do sposobu obliczenia i punktowania. Wymóg szczegółowego i czytelnego opisu kryteriów zawiera art. 36 ust. 1 pkt 13 pzp. Zgodnie z tym przepisem zamawiający zobowiązany jest do opisu kryteriów w siwz, którymi będzie się kierował przy wyborze oferty wraz z podaniem tych kryteriów i sposobu ich oceny (wyrok zespołu arbitrów z dnia 10 stycznia 2006 r. – UZP/Z0/0-127/06).