W trybie z wolnej ręki nie występuje ogłoszenie ani specyfikacja istotnych warunków zamówienia. Powstaje więc pytanie, czy i na jakich zasadach można taką umowę zmienić.

Zagadnienie zmiany umowy zawartej w trybie zamówień publicznych reguluje art. 144 ustawy – Prawo zamówień publicznych (dalej: pzp). Przepis ten wprowadza względny zakaz istotnych zmian postanowień umowy w stosunku do treści oferty, na podstawie której wybrano wykonawcę, z dwoma wyjątkami. Po pierwsze, zakaz dotyczy takiej zmiany postanowień umowy, która jednocześnie stanowiłaby zmianę oferty, na podstawie której zamawiający wybrał wykonawcę. W konsekwencji, a contrario, można wywnioskować, że dopuszczalne są takie zmiany, które nie zmieniłyby postanowień najkorzystniejszej oferty, złożonej przez wykonawcę, z którym zawarto umowę. Po drugie, dozwolona jest zmiana, jeżeli zaistnieją łącznie dwie przesłanki:

1. zamawiający przewidział możliwość zmiany w ogłoszeniu o zamówieniu lub w specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz
2. określił warunki takiej zmiany¹.